Ali

ناله تار خنیاگر قوچانی در جوین بلند شد

خشک سیمی خشک چوبی خشک پوست    از کجا می اید این آوای دوست

به مناسبت تولد هشتمین اختر تابناک ولایت جشن و گردهمایی فرهنگی در محله ملایجرد  نقاب بر پا شد. در این چشن فرهنگی که به "اولین شب فرهنگی ملایجرد" موسوم بود نوازندگان و خوانندگان محلی در حضور شهردار و تعدادی از اعضای شورای شهر و نماینده ارشاد اسلامی جوین به این محفل روشنایی بخشیدند.ابتدا بعد از قرائت کلام الله مجید توسط دانش اموز روشندل نی نوازی اقای اسکندری همراه با اواز نجفعلی ملایجردی شروع شد و بعد از ان قاسم قنبرابادی به تک خوانی پرداخت. میهمان ویژه این مراسم بخشی علی غلامرضایی معروف به بخشی الماجوغی بود که از نوازندگان به نام تار در خراسان شمالی است. استاد الماجوغی که بالای هشتاد سال دارد قریب پنجاه سال حرفه ای تار نواخته است. او دست پرورده استاد مرحوم بخشی بزرگ یگانه است. این بخشی سابقه تار نوازی در خارج از کشور به همراه استاد مرحوم حاج قربان سلیمانی را نیز دارد. استاد الماجوغی در این سفر هدفش را زنده کردن سنت بخشی گری و تشویق جوانان به روی اوردن به موسیقی مقامی ذکر کرد.

بَخشی (در ترکمنی: باغشی: Bagşy) بخشی لقبی است که به برخی از نوازندگان دوتار در شمال خراسان و ترکمن‌صحرا داده می‌شود. بخشی‌ها نوازندگان دوتار، آوازخوان، داستانگو، سراینده و سازندهٔ ساز (دوتار) هستند. اصلی‌ترین مراکز بخشی‌ها قوچان، بجنورد و شیروان است

بخشی‌ها روایتگران فرهنگ شفاهی این منطقه از ایران هستند و از احترام و جایگاه ویژه‌ای برخوردارند. بخشی‌ها معمولاً به بداهه‌نوازی و بداهه‌گویی معروف بوده‌اند و توانایی نوازندگی و خوانندگی در مدت زمان طولانی را دارند. از قدیم بخشی‌ها معمولاً در مجلس‌های عروسی و شادی‌ها به هنرمندی می‌پرداختند و اجرای برنامه در مراسم سوگواری مرسوم نبوده‌است.

در روایت عامیانه لقب بخشی این‌گونه تعریف می‌شود: بخشی کسی است که خداوند به او موهبت و مقامی ویژه بخشیده‌است؛ بنابراین یک بخشی افزون بر اینکه لازم است در نوازندگی چیره‌دست، در خوانندگی خوش‌صدا و در داستانگویی و شعرخوانی مسلط باشد، باید از نظر آگاهی و عرفان به مرحله‌ای برسد که شایسته عنوان بخشی شود.

مهدی رستمی پژوهشگر موسیقی معتقد است: آهنگهای ترکی به لحاظ تکنیکی قوی و از لحاظ زمانی دامنه‌دار هستند و اشعار و سیلابهایشان کامل است.

وی بارزترین آهنگهای ترکی را که رنگ و بوی محلی دارند موسیقی "گرایلی، نوایی، غریب و کرم و اصلی‌خان" دانست و افزود: این موسیقی‌ها که با نواختن آنها شکل روایتی آهنگها بروز می‌کند باید مورد پژوهش‌و بازکاوی قرار گیرند..

این محقق فرهنگ و هنر خراسان شمالی، موسیقی ترکی را مبتنی بر سه مکتب جوین، (گلیان در شیروان و نواحی شمال خراسان از قوچان تا درگز دانست. وی معتقد است: مکتب جوین، موسیقی ناحیه اسفراین و سبزوار است که از نگاه پژوهشگران مهجور مانده است. و موسیقی مکتب جوین را آرام و متفکرانه دانست و اظهار داشت: دایره ملودیهای موسیقی این مکتب بسیار وسیع است و مبتنی بر روایت و داستانهای بلندی است که در قالب ملودیهای متنوع توسط بخشی‌ها روایت می‌شود

وی "کرم و اصلی خان، زهره و طاهر، ابراهیم ادهم و کوراوغلی" را از جمله موسیقیهای مکتب جوین ذکر کرد.

متاسفانه امروزه اخرین بخشی جوین سال هاست درگذشته است و شاگردان  این بخشی ها نیز به علت هجوم الات موسیقی جدید که الکترونیک هستند مثل کیبورد بیکار شده و به کار دیگری پرداخته اند.برغم این بی مهری هنوز مردم عادی از تار و بخشی ها استقبال می کنند و این ساز از اقبال خوبی برخوردار است.تار  و بخشی ها قسمتی از هویت این مناطق است که به قول بخشی الماجوغوقی باید احیا شود.

در پایان این مراسم از تعدادی از نخبگان و افراد موفق در کار کشاورزی و دامداری نیز قدردانی شد.